Categorie: Historische verhalen < 1900

Leidsch Dagblad 7 februari 1898

Nog iets anders bezit Katwijk, dat voor een aan de zilte baren liggende gemeente een vereischte is. Hoe menigmaal toch reeds is het gebeurd dat er aan de kust een schip in nood verkeerde, zonder dat men kans zag het op de gewone wijze te naderen en hulp te bieden. De reddingsboot voorziet daarin. Maar wat zou dat vaartuig alleen uitrichten, als er ook niet tegelijkertijd over een kloeke bemanning kon worden beschikt !
En dat die hier metterdaad aanwezig is, bleek reeds meermalen, zelfs nog niet zoo heel lang geleden. Hulde daarom aan de mannen, die eigen gevaar trotseeren, om het leven hunner evenmenschen te redden !

Scheepvaart 30 november 1897,

Katwijk a/Zee, 29 November.
Heden voormiddag was bezuiden dit dorp een bomschuit drijvende zonder mast. Onmiddellijk gingen de reddingsboot van hier en eenige paarden langs het strand om zoo noodig menschenlevens te redden. Gelukkig echter bereikte de Scheveningsche bom door de branding heen gelukkig het strand 7 palen bezuiden Katwijk.

De Telegraaf 02 december 1897

Katwijk, 1 Dec. De bom SCH. 200 landde Woensdagmorgen om 10 uren ongeveer een K.M. ten Zuiden van Katwijk. De reddingsboot werd te water gebracht, doch daar aan boord van de bom geen leven te bespeuren was, keerde zij spoedig terug. Na den middag is men aan boord van het vaartuig gekomen om de lading en het overschot van den inventaris te bergen. Omtrent het lot der bemanning is nog niets met zekerheid bekend; volgens het gerucht zou de bom door een sloep zijn aangevaren, waarop vier mannen zouden zijn overgesprongen.

Vlaardingsche Courant 29 juli 1896,

Dinsdag werd te Katwijk bij een eenigszins onstuimige zee een nieuwe reddingsboot beproefd, in tegenwoordigheid van den Commandant van Hr. Ms. Zeilschoener ,,Zeehond”, die den proeftocht mee deed. De boot beantwoordde niet ten volle aan de verwachting, doch door een kleine verbetering hoopt men haar volkomen zeewaardig te maken.

Nieuwe Tilburgsche Courant 19 januari 1896,

Men schrijft uit Katwijk: Vrijdagmiddag omstreeks vier uur verscheen hier vlak voor het dorp, dicht bij de kust, een groot ontredderd Engelsch barkschip, dat langzaam naar het Noorden dreef.
De reddingboot heeft zich langs het strand naar Noordwijk begeven om zoo noodig hulp te verleenen.
Later bericht. Het schip zit voor het Huis ter Duin, Noordwijk. De reddingsboot in naar het schip.

Het nieuws van den dag kleine courant 11 december 1895,

Over de stranding van een Noorsche brik bij Scheveningen schrijft ons ,,een ooggetuige” uit Katwijk o. a. het volgende:
In den nacht van Zaterdag op Zondag, tusschen 2 en 3 uren, stonden eenige reeders en visschers in en bij het nieuw gestichte verkooplokaal uit te kijken, toen zich eensklaps vlak voor het dorp een zwak licht in zee vertoonde. Natuurlijk een vaartuig, dat door den Noord- Noordwestelijken storm met kracht naar ’t strand wordt gedreven. De opvarenden geven door ,,stakelen”(’t aansteken van een flambouw) het sein dat ze in nood verkeeren. Onmiddellijk wordt van den wal ,,teruggestakeld” en de manschappen van de reddingboot worden gewekt en gewaarschuwd. Inmiddels ziet men het licht snel in zuidelijke richting naar Scheveningen, zich verwijderen, en weldra verdwijnt het geheel. Enkele mannen te paard en te voet begeven zich zuidwaarts het strand op, om te zien of er mogelijk te redden valt. Het bestuur der reddingboot weifelt wat te doen, want ook tegenover zijne manschappen heeft het dure verplichtingen. Het mag toch op zoo’n woeste zee niet laten zoeken naar een licht, dat verdwenen is. Toch wilden de bestuursleden iets doen: de reddingboot blijft gereed staan, om op het minste alarm-signaal in zee te steken, en zij rijden op twee boerenwagens, zooveel mogelijk van reddingsmiddelen voorzien, het strand langs, op verkenning uit.
Van de vooruitgesnelde Katwijkers keeren de meesten terug met het bericht, dat er noch in zee, noch aan het strand iets te bespeuren is. Reeds denkt men aan terugkeeren, toen zich in de verte iets vertoont, dat snel nadert. Het is een Katwijker te paard, die hun bericht, dat hij in de nabijheid van Scheveningen, bij de ,,stukken”, een schip heeft zien stranden, onmiddellijk naar Scheveningen gereden is (een ritje van tien minuten) en daar de bevoegde autoriteit van het gebeuren verwittigd heeft. Hij voegt er bij, dat hem daar geantwoord werd: ,,’t Is Wassenaarsche grond, daar moet Katwijk voor zorgen” (men wete, dat Katwijk twee uur, Scheveningen slechts een half uur van de plaats der stranding verwijderd ligt).
De bestuursleden beraden zich een oogenblik en besluiten den boodschapper naar Katwijk te zenden met het bericht, dat de reddingboot terstond naar de plaats des onheils moet komen. Zij rijden door en weldra zien zij in de verte de zwarte omtrekken van het gestrande schip. Intusschen heeft de bemanning van dit vaartuig, een Noorsche brik, met acht koppen bemand, geen redding ziende opdagen, pogingen aangewend om zich zelve te helpen. Zij heeft een zeer rank bootje als eenige redmiddel in zee neergelaten en vier mannen hebben er zich in gewaagd. Nauwelijks zijn zij van boord afgestoken of een groote golf werpt het bootje om. Daarvan zijn aan het strand eenige Katwijkers, waaronder een te paard, en eenige Scheveningsche visschers ooggetuigen. De woeste golven spoelen de schipbreukelingen strandwaarts, de man te paard rijdt onversaagd de kokende zee in en smaakt de voldoening éen hunner te grijpen. Zoo vlug mogelijk brengt hij hem naar den wal, laat hem aan de zorg van de anderen over en begeeft zich weder in zee. Andermaal redt hij op dezelfde wijze een medemensch en rijdt ten derden male de zee in, want nog éen ziet hij met de baren worstelen. Met groote moeite weet hij dezen, die reeds half bewusteloos is, te vatten en aan strand te brengen; de drenkeling bezwijmt, doch door gepaste middelen, aangewend door en op raad van het intusschen verschenen bestuur der Katwijksche reddingboot, wordt hij tot bewustzijn teruggebracht en op een der beide wagens zoo snel mogelijk naar Scheveningen vervoerd. Den vierden opvarende kon men, helaas ! niet redden. Eere aan den edelen redder, den schelpenvisscher Willem Rammelzwaal Gzn., dien wij voor ons voortaan den Katwijkschen Woltemade willen noemen.
Nog vier menschen echter bevonden zich op het schip in levensgevaar. Het bestuur der reddingboot bracht dadelijk de meegebrachte reddingtoestellen in gereedheid en weldra vloog een welgemikte vuurpijl over den boegspriet; zoo kreeg men eene verbinding van het schip met den wal en konden de schipbreukelingen zich van de redding verzekerd houden.
Eerst thans, alzoo vijf uren na de stranding, verscheen de Scheveningsche reddingboot, aan wie het nu gemakkelijk viel om langs de verbindingslijn het schip te bereiken en de overige manschappen in veiligheid te brengen. Toen de Katwijksche reddingboot na een zeer moeilijken tocht, getrokken door een tiental paarden, een kwartier later verscheen, was de redding volbracht. Van haar ernstigen wil om te helpen had zij echter voldoende blijk gegeven.

De Standaard 11 december 1895,

Zondag 8 december des morgens te 7 uren te Scheveningen komende, zag ik dat een schip gestrand was op een half uur afstand van het Kurhaus. Mij erheen spoedende, en onderweg inlichtingen inwinnende omtrent de stranding, vernam ik dat men te Scheveningen des nachts de noodsignalen van het wrak gezien had. Bij ’t schip gekomen zag ik, dat men juist bezig was de vuurpijlen in gereedheid te brengen om verbinding tusschen strand en schip te verkrijgen, hetgeen ook werkelijk gelukte.
Tot mijn groote verbazing moest ik hier echter vernemen, dat dit geschiedde door het reddingspersoneel van Katwijk welke plaats 2 uur gaans van daar verwijderd is. Op mijne vraag, waarom van Scheveningen nog geen hulp verleend was, werd mij onder anderen geantwoord, dat de kapitein de Scheveningsche reddingsboot afwezig was. Eerst om 8 ¼ uur werd de Scheveningsche boot uitgebracht en kwam men met het vuurpijltoestel aanrijden. Door middel van de lijn bereikte de boot toen gemakkelijk het schip en werden de 4 schepelingen, die nog aan boord waren, behouden aan wal gebracht.
Vier uren dus, nadat het reddingspersoneel te Scheveningen gewaarschuwd was, werd van daar uit de eerste pogingen tot redding gedaan, welke mijns inziens zeker reeds bij het aanbreken van den dag had kunnen geschieden. Dat voor het in gereedheid brengen der toestellen zeker geen 4 uur noodig is, Blijkt wel uit het feit, dat de Katwijkers reeds lang eene lijn geschoten hadden, eer van Scheveningen hulp kwam.
Genoemde feiten pleiten mijn inziens niet voor de goede organisatie van het reddingswezen op onze kust.

Leydse Courant 26 juli 1889

Gisteren werden aan het strand te Katwijk aan Zee beneden den vuurtoren de reddingboot en de vuurpijl-toestellen de Noord Zuid-Hollandsche maatschappij tot redding van drenkelingen beproefd. De proeven met de boot voldeden uitnemend; die met de vuurpijlen liepen minder vlot van stapel, daar het schiettoestel driemaal achtereen dienst weigerde, en ook de schietrichting niet onbelangrijk van den afgebakenden koers afweek, hetgeen aan te geringe stevigheid van het voetstuk werd geweten.

De Maasbode 13 februari 1889,

De duizenden en duizenden uit ’s-Hage die Zondagmiddag van den helderen winterdag profiteerden om de verwoesting te gaan zien, door den storm aan vloot en duinen te Scheveningen aangericht, kregen nog een onverwacht schouwspel. Nabij de kanonnen stond nl. een fraaie driemaster op het strand, een Engelsche stalen bark, die even voor het aanbreken van den dag op de tweede bank was geloopen.
Toen de dag aanbrak en men het schip had opgemerkt, werd onmiddellijk om de reddingstoestellen gezonden, die om 7 uur aankwamen. Intusschen hadden twee man van de equipage reeds getracht, verbinding met den wal te maken, maar de lijn, die zij medenamen in hun bootje, brak onderweg. Een Katwijker die des namiddags landde heeft het bootje met de twee man opgenomen.
Toen Pieter Thomas intusschen zijn vuurpijltoestel gereed had, was het gevaar voor de 23 man aan boord geweken; want de pijl trof haar doel en de reddingsboot kon toen gemakkelijker het schip naderen en de Engelschen aan land brengen. Toch had de reddingsboot, – bemand door Jacob Van Duyn, kapitein, L. Spaans, Joh. Van Duyn, W. Visser, J. De Niet, J. A. en J. Bal, G. De Lange, J. Verburg, J. De Vrindt, P. De Jong en J. P. Groen, – ’t bij het schip hard te verantwoorden, door de branding, het wassende water en de hooge ligging der bark. In vier partijen werd de equipage naar het strand geroeid, de kapitein en de 1^e stuurman het laatst. (De 2^e stuurman was ’s nachts over boord geslagen.)
De Katwijksche reddingboot, met den burgemeester De Ridder, die uit was gegaan om een in gevaar verkeerdenden Oostendeschen kotter bij te staan, heeft ook goede diensten bij de redding bewezen.
In de reddingboot ging ook de oud-scheepskapitein Van Veen uit ’s-Hage, mede.
In het Kurhaus werden de schipbreukelingen leifderijk verpleegd. De doctoren Van der Mandele en De Vries, die daar hun diensten aanboden, hadden gelukkig niets te doen; de geredden waren allen volmaakt wel.
De bemanning bestaat uit Denen, Noren, Ieren, Duitschers en 1 Hollander, Berend Kleine, geb. te Zwolle, oud 28 jaar.
Het schip is de Ben Avon, kapitein James Brook, van Hamburg naar Sydney met een lading stukgoederen bestemd. Het was vier dagen geleden van Hamburg vertrokken, met een Hamburgschen loods aan boord, die, wegens de gelijkenis van het licht van den Scheveningschen vuurtoren met het Engelsche licht te Kentishknock, dacht aan de Engelsche kust te zijn.
Daardoor heeft hij het schip Z.Z.W. gestuurd, waardoor het recht op het strand liep. Het is lek gestooten en had 15 voet water in, toen het werd verlaten.
Als een bijzonderheid kan nog worden medegedeeld, dat kapitein Brook thans voor de vierde maal zijn schip verloor, waaronder tweemaal stoombooten.
Toen de heer Vernée, de commissaris van politie, de équipage in het Kurhaus had onder dak gebracht, deed hij den Britschen gezant waarschuwen, die om half 12 aankwam en een onderhoud had met den kapitein en met de heeren Vernée en Reiss.
De bemanning blijft voorlopig op het Kurhaus, terwijl de kapitein van meening is, dat het schip wegens ’t lek en ’t daardoor ingekomen water, niet meer naar zee zal kunnen getrokken worden.
gisteren is men begonnen, de lading te bergen, met Scheveningsche schuiten van de redders P. en A. De Mos, T., M. en J. Den Dulk, Waterreus enz., die de geloste goederen naar IJmuiden zullen brengen. Als het schip ontruimd is, zullen de sleepbooten Simson en Hercules, die langs de kust krijsen, beproeven het schip af te brengen, waartoe een overeenkomst met de heeren Konijnenburg te Katwijk is aangegaan.

Leidsch Dagblad 14 april 1886

Naar men zich herinneren zal, bleek de vorige Katwijksche reddingboot niet geschikt om dienst te doen bij eenigszins ruw weer, want bij de laatste proef welke er mee genomen werd, sloeg zij om.
Gisternamiddag nu, om halfdrie, is de nieuwe beproefd. Ze voldeed zeer goed, maar – het was kalm weer.

Algemeen Handelsblad 8 oktober 1885,

Dinsdag sloeg te Katwijk aan Zee bij het beproeven de reddingboot om, tusschen de buitenste en breede bank; dientengevolge zag men negen man in zee ronddrijven, terwijl de boot zich niet vanzelf omkeerde, wat men toch mocht verwachten. Zeven man wisten zich op de omgekeerde boot te redden en werden door de golven naar het strand gedreven. De twee anderen elk op een roeispaan en hunne kurken gordingen vertrouwende, konden ook gered worden; een er van werd meer dood dan levend naar huis vervoerd. Het eerst van de omstanders ging te water de heer Wesseling.
Men schrijft het ongeluk toe aan de minder goede keuze van het roeipersoneel, terwijl ook gebleken is dat de boot niet aan de te stellen eischen voldoet.

Leidsch Dagblad 15 december 1883

Te Katwijk aan Zee is gestrand de Belgische vischsloep ,,Remi”, schipper Peboijsere, van Ostende, met verlies van roer, zeilen en is lek. De bemanning, bestannde uit 6 man, is gered en werd door de zorg van den burgemeester van het noodige voorzien. De schipbreukelingen zijn weer naar Ostende vertrokken. Gisternamiddag is het schip bij opkomenden vloed verbrijzeld.
Door den hoogen watervloed is het strand er op eenige plaatsen afgenomen. Eenige bommen bekwamen belangrijke schade. Het dak van de in aanbouw zijnde villa’s op het duin nabij het groot badhuis werd gedeeltelijk afgeslagen.
Hedennacht zijn aldaar nog twee booten voor den wal geweest, welke vuurpijlen aflieten. De reddingboot werd op het strand gebracht, doch vertrok niet, daar men, in de duisternis, geene verdere teekenen meer zag.

Leydse Courant 15 december 1883

Men meldt uit Katwijk aan Zee: Door den hevigen storm en hoogen watervloed werd het duin op sommige plaatsen afgenomen, men kon met moeite de bommen aan het strand vast houden, sommige werden tegen elkander geslagen en verkregen belangrijke schade.
Gisterenmorgen is alhier gestrand de Belgische vischsloep Remi, schipper Peboyere, te huis behoordende te Ostende; de bemanning, bestaande uit 6 koppen, werd gered. gisterennamiddag bij opkomende vloed werd het schip stukgeslagen.